ધોરણ 10માં બિઝનેસ સ્ટડીઝ (215) ગુજરાતી માધ્યમ સોલ્વ્ડ ફ્રી એસાઈનમેન્ટ 2024-25 (NIOS)

1. નીચેનામાંથી કોઈપણ એક પ્રશ્નનો લગભગ 40-60 શબ્દોમાં જવાબ આપો. 

a) તમારા નિવાસસ્થાનની નજીકના પરિવહનના વિવિધ પ્રકારોનું અવલોકન કરો અને કોઈપણ બે ફાયદા અને મર્યાદાઓ લખો. (પાઠ 5 જુઓ)

જવાબ:-  અહીં પ્રશ્ન (એ) નો જવાબ છે:

મારા વિસ્તારમાં, પરિવહનના લોકપ્રિય માધ્યમોમાં બસ અને મોટરબાઈકનો સમાવેશ થાય છે.

**ફાયદા**:  

1. **બસો**: તે લાંબા અંતર માટે આર્થિક છે અને એક સાથે ઘણા મુસાફરોને લઈ જઈ શકે છે.  

2. **મોટરબાઈક**: તે ઝડપી, ટ્રાફિકમાં ચાલવા માટે સરળ અને ટૂંકા અંતર માટે યોગ્ય છે.

**મર્યાદાઓ**:  

1. **બસો**: ટ્રાફિક અને નિશ્ચિત સમયપત્રકને કારણે તેઓને વારંવાર વિલંબનો સામનો કરવો પડે છે.  

2. **મોટરબાઈક**: તેઓ મર્યાદિત સલામતી પ્રદાન કરે છે અને ઘણા મુસાફરો અથવા મોટો સામાન લઈ જઈ શકતા નથી.

b) શ્રીમતી રાધા ભારે મશીનરીનો ધંધો ચલાવે છે અને તે પોતાના બિઝનેસને અલગ-અલગ રાજ્યમાં વિસ્તારવા માંગે છે. તેના ફાયદાઓ સાથે તેણીને પરિવહનનું સૌથી યોગ્ય મોડ સૂચવો. (પાઠ 5 જુઓ) 

જવાબ:- સુશ્રી રાધાના ધંધાકીય વિસ્તરણ માટે, જેમાં ભારે મશીનરીનો સમાવેશ થાય છે, **રેલ પરિવહન** એ અત્યંત યોગ્ય વિકલ્પ છે.

**લાભ**:

1. **ક્ષમતા**: રેલ્વે મોટી અને ભારે મશીનરીનું વહન કરી શકે છે, જે તેને લાંબા અંતર સુધી ભારે વસ્તુઓના પરિવહન માટે કાર્યક્ષમ બનાવે છે.

2. **કિંમત-અસરકારક**: રેલ પરિવહનમાં સામાન્ય રીતે રોડ અથવા હવાની તુલનામાં ભારે કાર્ગો માટે ઓછો ખર્ચ હોય છે, જે મોટા પાયે શિપમેન્ટ માટેના ખર્ચનું સંચાલન કરવામાં મદદ કરે છે.

3. **વિશ્વસનીયતા**: રેલ સમયપત્રક સામાન્ય રીતે સ્થિર હોય છે, સમયસર ડિલિવરી સુનિશ્ચિત કરે છે, જે વ્યવસાયની સુસંગતતા માટે ફાયદાકારક છે.

2. નીચેનામાંથી કોઈપણ એક પ્રશ્નનો લગભગ 40-60 શબ્દોમાં જવાબ આપો.

a) વેરહાઉસિંગ એ વેપાર માટે એક મહત્વપૂર્ણ સહાયક છે. આ વિધાનને લગભગ 60 શબ્દોમાં સમજાવો. (પાઠ 6 જુઓ) 

જવાબ:-   વેપાર કરવા માટે વેરહાઉસિંગ આવશ્યક છે કારણ કે તે જ્યાં સુધી જરૂરી ન હોય ત્યાં સુધી માલ સંગ્રહ કરવા માટે સુરક્ષિત જગ્યા પૂરી પાડે છે. વેરહાઉસમાં માલનો સંગ્રહ કરીને, વ્યવસાયો ગ્રાહકોની માંગને પહોંચી વળવા માટે ઉત્પાદનો ઉપલબ્ધ છે તેની ખાતરી કરીને, સતત પુરવઠો જાળવી શકે છે. વેરહાઉસિંગ માલને નુકસાન, બગાડ અને ચોરીથી પણ રક્ષણ આપે છે અને જથ્થાબંધ સંગ્રહ માટે પરવાનગી આપે છે, જે પરિવહન ખર્ચ ઘટાડે છે અને કાર્યક્ષમ વિતરણમાં મદદ કરે છે. આ પુરવઠા શૃંખલામાં વેરહાઉસિંગને એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક બનાવે છે.

b) તમે જુદા જુદા રાજ્યમાં રહેતા તમારા દાદા-દાદીને પૈસા ટ્રાન્સફર કરવા માંગો છો. પૈસા ટ્રાન્સફર કરવા માટે તેની પાસે કઈ કઈ રીતો ઉપલબ્ધ છે? (પાઠ 6 જુઓ)

જવાબ:- અલગ રાજ્યમાં રહેતા દાદા દાદીને પૈસા ટ્રાન્સફર કરવા માટે, ઘણા વિકલ્પો ઉપલબ્ધ છે:

1. **બેંક ટ્રાન્સફર**: NEFT, RTGS અથવા IMPS નો ઉપયોગ કરીને, પૈસા સીધા એક બેંક ખાતામાંથી બીજા બેંક એકાઉન્ટમાં મોકલી શકાય છે, જે સુરક્ષિત અને ત્વરિત ટ્રાન્સફર પ્રદાન કરે છે.

2. **મોબાઇલ પેમેન્ટ એપ્સ**: Google Pay, PhonePe અને Paytm જેવી એપ્સ બેંક ખાતામાં ઝડપી, ઓનલાઈન ટ્રાન્સફર કરવાની મંજૂરી આપે છે, જે તેને બંને પક્ષો માટે અનુકૂળ બનાવે છે.

3. **મની ઓર્ડર**: પોસ્ટ ઓફિસ દ્વારા પરંપરાગત પદ્ધતિ, જો પ્રાપ્તકર્તા પાસે બેંક ખાતું ન હોય તો તે ઉપયોગી છે.

4. **UPI (યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ)**: મોટાભાગની બેંકિંગ એપ્સ દ્વારા ઉપલબ્ધ અનન્ય UPI IDનો ઉપયોગ કરીને તરત જ નાણાં ટ્રાન્સફર કરે છે.

3. નીચેનામાંથી કોઈપણ એક પ્રશ્નનો લગભગ 40-60 શબ્દોમાં જવાબ આપો. 

a) અગાઉ ચર્ચા કર્યા મુજબ વિવિધ માધ્યમો દ્વારા ટપાલ વહન કરવા ઉપરાંત, પોસ્ટ ઓફિસ બિઝનેસ કંપનીઓને કેટલીક વિશેષ સેવાઓ પ્રદાન કરે છે. કોઈપણ બે નામ આપો અને સમજાવો. (પાઠ 8 જુઓ)

જવાબ:- પોસ્ટ ઓફિસ બિઝનેસ કંપનીઓને વિશેષ સેવાઓ પૂરી પાડે છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

1. **વ્યવસાયિક જવાબ સેવા**: આ વ્યવસાયોને ગ્રાહકો પાસેથી પોસ્ટેજ ચૂકવવાની જરૂર વગર પ્રતિસાદ પ્રાપ્ત કરવાની મંજૂરી આપે છે. કંપનીઓ પ્રી-પેઇડ જવાબ પરબિડીયું અથવા કાર્ડ પ્રદાન કરે છે, જે ગ્રાહકોને પ્રતિસાદ આપવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે, ગ્રાહક જોડાણ અને પ્રતિસાદ સંગ્રહમાં મદદ કરે છે.

2. **રિટેલ પોસ્ટ**: આ સેવા વ્યવસાયોને તેમના ઉત્પાદનો અથવા સેવાઓ, જેમ કે બિલ ચૂકવણી, ટિકિટ બુકિંગ અને ફોર્મ વિતરણ માટે પોસ્ટ ઑફિસનો ઉપયોગ કરવા દે છે. તે પોસ્ટ ઓફિસના વિશાળ નેટવર્કનો લાભ લઈને, ગ્રાહકો માટે સુવિધા વધારીને કંપનીની પહોંચને વિસ્તારે છે.

b) નોલેજ પ્રોસેસિંગ આઉટસોર્સિંગ ઉદ્યોગ બિઝનેસ પ્રોસેસિંગ આઉટસોર્સિંગ ઉદ્યોગથી સંપૂર્ણપણે અલગ છે. શું તમે આ નિવેદન સાથે સહમત છો? ટિપ્પણી. (પાઠ 11 જુઓ) 

જવાબ:- હા, નોલેજ પ્રોસેસિંગ આઉટસોર્સિંગ (KPO) ઉદ્યોગ બિઝનેસ પ્રોસેસિંગ આઉટસોર્સિંગ (BPO) ઉદ્યોગથી અલગ છે.

**KPO** ઉચ્ચ-સ્તરના કાર્યોના આઉટસોર્સિંગ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે જેમાં વિશિષ્ટ જ્ઞાન અને કુશળતાની જરૂર હોય, જેમ કે સંશોધન, ડેટા વિશ્લેષણ અને કાનૂની સેવાઓ. આમાં જટિલ પ્રક્રિયાઓને હેન્ડલ કરવાનો સમાવેશ થાય છે જે અદ્યતન કૌશલ્યોની માંગ કરે છે.

**બીપીઓ**, બીજી તરફ, આઉટસોર્સિંગ સ્ટાન્ડર્ડ, ગ્રાહક સપોર્ટ, ડેટા એન્ટ્રી અને પેરોલ પ્રોસેસિંગ જેવા પુનરાવર્તિત કાર્યો સાથે વ્યવહાર કરે છે. BPO મુખ્યત્વે કાર્યક્ષમતા વધારવા અને નિયમિત વ્યવસાયિક કાર્યો માટે ખર્ચ ઘટાડવાનો હેતુ ધરાવે છે.

જ્યારે બંનેનો હેતુ વ્યાપાર કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરવાનો છે, KPO ને વધુ કુશળતાની જરૂર છે, જ્યારે BPO પ્રક્રિયા કાર્યક્ષમતા અને ખર્ચ ઘટાડવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

4. નીચેનામાંથી કોઈપણ એક પ્રશ્નનો લગભગ 100-150 શબ્દોમાં જવાબ આપો.

a) તમામ વ્યવસાયિક સાહસો ખરીદી અને વેચાણમાં રોકાયેલા છે. રૂટિન સેલિંગના ભાગ રૂપે, ઓર્ડર એક્ઝિક્યુટ થયા પછી કયા પગલાંની જરૂર છે તેનો ઉલ્લેખ કરો? (પાઠ 12 જુઓ) 

જવાબ:- રૂટિન સેલિંગમાં ઓર્ડર એક્ઝિક્યુટ થયા પછી, ગ્રાહક સંતોષ અને સરળ વ્યવસાયિક કામગીરી સુનિશ્ચિત કરવા માટે ઘણા પગલાં લેવામાં આવે છે:

1. **ઓર્ડર કન્ફર્મેશન**: ગ્રાહકને ઈમેલ અથવા મેસેજ દ્વારા ઓર્ડર કન્ફર્મેશન વિશે સૂચિત કરો, અંદાજિત ડિલિવરી તારીખ અને ચુકવણી કન્ફર્મેશન જેવી વિગતો પ્રદાન કરો.

2. **પેકિંગ અને શિપિંગ**: પરિવહન દરમિયાન નુકસાન અટકાવવા માટે સામાનને યોગ્ય રીતે પેક કરો, પછી પાર્સલને શિપિંગ સેવાને સોંપો. ડિલિવરીની સ્થિતિનું નિરીક્ષણ કરવા માટે ટ્રેકિંગ વિગતો ગ્રાહક સાથે શેર કરવામાં આવે છે.

3. **ડિલિવરી**: ગ્રાહકના ઉલ્લેખિત સરનામા પર સમયસર ડિલિવરી થાય તેની ખાતરી કરો. ડિલિવરી સહી અથવા ઇલેક્ટ્રોનિક પ્રૂફ દ્વારા ચકાસી શકાય છે, જે પૂર્ણ થયેલા ઓર્ડરને ટ્રેક કરવામાં મદદ કરે છે.

4. **બિલિંગ અને ઇન્વૉઇસિંગ**: આઇટમની કિંમત, કર અને ડિલિવરી ચાર્જ સહિત ખર્ચના વિભાજન સાથે ઇન્વૉઇસ જારી કરો. આ દસ્તાવેજ વેચનાર અને ખરીદનાર બંને માટે રેકોર્ડ તરીકે કામ કરે છે.

5. **વેચાણ પછીની સેવા**: ગ્રાહક સંતુષ્ટિની ખાતરી કરવા, કોઈપણ સમસ્યાઓનું નિરાકરણ કરવા અને ઉત્પાદનના વપરાશમાં સહાયતા પ્રદાન કરવા માટે અનુસરો. આ લાંબા ગાળાના સંબંધો બાંધવામાં અને પુનરાવર્તિત વ્યવસાયને પ્રોત્સાહિત કરવામાં મદદ કરે છે.

6. **ફીડબેક કલેક્શન**: ગ્રાહક પ્રતિસાદની વિનંતી કરો, જે સેવા સુધારણા માટે મૂલ્યવાન આંતરદૃષ્ટિ પ્રદાન કરે છે અને ભાવિ ગ્રાહક અનુભવોને વધારવામાં મદદ કરે છે.

b) શું તમને લાગે છે કે સફળ સેલ્સપર્સન બનવા માટે ફક્ત વ્યક્તિગત અને માનસિક ગુણો જ પૂરતા છે? તમારા જવાબના સમર્થનમાં કારણો આપો. (પાઠ 16 જુઓ) 

જવાબ:- ના, જ્યારે વ્યક્તિગત અને માનસિક ગુણો મહત્વપૂર્ણ છે, તે વેચાણકર્તાને સફળ બનાવવા માટે પૂરતા નથી. અહીં શા માટે છે:

1. **ઉત્પાદન જ્ઞાન**: એક સફળ વેચાણકર્તાએ તેઓ જે ઉત્પાદન વેચી રહ્યાં છે તેને સંપૂર્ણ રીતે સમજવું જોઈએ—તેની વિશેષતાઓ, લાભો અને તે ગ્રાહકોની જરૂરિયાતોને કેવી રીતે પૂર્ણ કરે છે. આ જ્ઞાન વિના, તેઓ વિશ્વાસપૂર્વક ગ્રાહકના પ્રશ્નોને સંબોધિત કરી શકતા નથી અથવા ઉત્પાદનના મૂલ્યને પ્રકાશિત કરી શકતા નથી.

2. **સંચાર કૌશલ્યો**: વ્યક્તિગત ગુણો ઉપરાંત, અસરકારક સંચાર કૌશલ્ય આવશ્યક છે. વેચાણકર્તાઓ જટિલ માહિતીને સ્પષ્ટ રીતે સમજાવવા, ગ્રાહકોને સક્રિયપણે સાંભળવા અને તેમના સંદેશાને વિવિધ પ્રેક્ષકો સાથે પડઘો પાડવા માટે અનુકૂલિત કરવા સક્ષમ હોવા જોઈએ.

3. **ગ્રાહકની સમજ**: સહાનુભૂતિ અને ગ્રાહકની જરૂરિયાતોને સમજવી વિશ્વાસ અને તાલમેલ બનાવવા માટે નિર્ણાયક છે. વેચાણકર્તાઓ કે જેઓ ગ્રાહકોના પીડાના મુદ્દાઓને ઓળખી અને સંબોધિત કરી શકે છે તેઓ લીડ્સને વેચાણમાં રૂપાંતરિત કરે તેવી શક્યતા વધુ હોય છે.

4. **વેચાણ તકનીકો**: વેચાણ તકનીકોનું જ્ઞાન, જેમ કે વાટાઘાટો, વાંધાઓને નિયંત્રિત કરવા અને બંધ કરવાની વ્યૂહરચના, વેચાણકર્તાઓને ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓનું સંચાલન કરવામાં અને સફળ પરિણામો પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરે છે.

આમ, વ્યક્તિગત અને માનસિક ગુણો પાયાના છે, પરંતુ વેચાણમાં સાચા અર્થમાં ઉત્કૃષ્ટ થવા માટે ચોક્કસ જ્ઞાન, કુશળતા અને તકનીકો આવશ્યક છે.

5. નીચેનામાંથી કોઈપણ એક પ્રશ્નનો લગભગ 100-150 શબ્દોમાં જવાબ આપો. 

a) સામાન ખરીદવાની અનુકૂળ પદ્ધતિ હોવા છતાં, ટેલિ શોપિંગનો ઉપભોક્તાઓ વારંવાર ઉપયોગ કરતા નથી. શા માટે? (પાઠ 14 જુઓ)

જવાબ:- માલસામાનની ખરીદી માટે અનુકૂળ પદ્ધતિ હોવા છતાં, ઘણા કારણોસર ગ્રાહકો દ્વારા ટેલી-શોપિંગનો ઉપયોગ વારંવાર થતો નથી:

1. **સ્પષ્ટતાનો અભાવ**: ઉપભોક્તા ખરીદતા પહેલા ઉત્પાદનોની શારીરિક તપાસ અથવા પરીક્ષણ કરી શકતા નથી. સંવેદનાત્મક ક્રિયાપ્રતિક્રિયાનો આ અભાવ તેમને ખચકાટ અનુભવે છે, કારણ કે તેઓ ઉત્પાદનની ગુણવત્તા અથવા યોગ્યતાનું મૂલ્યાંકન કરી શકતા નથી.

2. **ટ્રસ્ટ ઇશ્યુઝ**: ઘણા ગ્રાહકો ટેલિ-શોપિંગ ઑફર્સની કાયદેસરતાથી સાવચેત છે. છેતરપિંડી થવાનો અથવા હલકી ગુણવત્તાવાળા ઉત્પાદનો મેળવવાનો ભય છે. ઉત્પાદનની જાતે જ સમીક્ષા કરવાની ક્ષમતા વિના, ગ્રાહકો જાહેરાત દરમિયાન આપેલા વચનો પર વિશ્વાસ કરી શકતા નથી.

3. **મર્યાદિત ઉત્પાદન શ્રેણી**: ટેલિ-શોપિંગ સામાન્ય રીતે ઉત્પાદનોની સાંકડી પસંદગી પ્રદાન કરે છે, જે વિવિધતા અથવા વિશિષ્ટ વસ્તુઓની શોધ કરનારાઓને ઓછી આકર્ષક બનાવે છે. 

4. **ઊંચો શિપિંગ ખર્ચ**: ડિલિવરી અને હેન્ડલિંગ માટેના વધારાના શુલ્ક ખરીદદારોને નિરાશ કરી શકે છે, ખાસ કરીને જો તેઓને લાગે કે તેઓ સ્થાનિક સ્ટોર્સ પર અથવા ઑનલાઇન શોપિંગ પ્લેટફોર્મ્સ દ્વારા વધુ સારા સોદા શોધી શકે છે.

5. **ટેલિવિઝન સમયની મર્યાદાઓ**: ટેલિ-શોપિંગ ઘણીવાર ટીવી પર ચોક્કસ સમયે થાય છે, જે ગ્રાહકો માટે અનુકૂળ ન હોઈ શકે, ખરીદી કરવાની તેમની તકોને મર્યાદિત કરે છે.

આ પરિબળો ઓનલાઈન શોપિંગ જેવી અન્ય પદ્ધતિઓની સરખામણીમાં ટેલિ-શોપિંગના પ્રમાણમાં ઓછા વપરાશમાં ફાળો આપે છે.

b) એક બિસ્કિટ કંપની 500 ગ્રામના પેક સાથે 250 ગ્રામ બિસ્કિટ ફ્રી આપી રહી છે. વેચાણ પ્રમોશનની આ તકનીકને નામ આપો. આ યોજનાનો ચોક્કસ હેતુ શું છે? આ સિવાય સેલ્સ પ્રમોશનની વધુ બે યોજનાઓ સમજાવો. (પાઠ 16 જુઓ)

જવાબ:- **500-ગ્રામ પેક સાથે **250 ગ્રામ બિસ્કીટ મફત આપવાની ટેકનિક **"ફ્રી સેમ્પલ" અથવા "પ્રોડક્ટ બંડલિંગ"** તરીકે ઓળખાય છે. આ **"બોનસ પેક"** વેચાણ પ્રમોશનનું એક સ્વરૂપ છે જ્યાં ખરીદીને પ્રોત્સાહિત કરવા અને ગ્રાહકોને આકર્ષવા માટે વધારાની પ્રોડક્ટ ઓફર કરવામાં આવે છે.

યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય:

આ સ્કીમનો ચોક્કસ ઉદ્દેશ્ય ગ્રાહકોને મોટા પેક ખરીદવા માટે પ્રોત્સાહિત કરીને **વેચેલા ઉત્પાદનની માત્રામાં વધારો** કરવાનો છે, જેનાથી વેચાણનું પ્રમાણ વધારે છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય વધારાનું મૂલ્ય પ્રદાન કરીને **ગ્રાહકનો સંતોષ વધારવાનો પણ છે, જે પુનરાવર્તિત ખરીદીને પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે.

 વેચાણ પ્રમોશનની વધુ બે યોજનાઓ:

1. **ડિસ્કાઉન્ટ ઑફર્સ**: આ સ્કીમ મર્યાદિત સમયગાળા માટે પ્રોડક્ટ પર કિંમતમાં ઘટાડો ઑફર કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, "તમામ ઉત્પાદનો પર 10% છૂટ." ઉદ્દેશ્ય ભાવ-સંવેદનશીલ ગ્રાહકોને આકર્ષવાનો અને તાત્કાલિક વેચાણને ઉત્તેજીત કરવાનો છે.

2. **કૂપન્સ અને વાઉચર્સ**: ગ્રાહકોને કૂપન્સ અથવા વાઉચર્સ મળે છે જે ભાવિ ખરીદી પર ડિસ્કાઉન્ટ અથવા મફત વસ્તુઓ ઓફર કરે છે. આ પદ્ધતિ પુનરાવર્તિત વ્યવસાયને પ્રોત્સાહિત કરે છે, ગ્રાહક વફાદારી બનાવે છે અને રીટર્ન વિઝિટ અથવા ખરીદીની સંભાવના વધારે છે.

6. નીચે આપેલા પ્રોજેક્ટમાંથી કોઈપણ એક પ્રોજેક્ટ તૈયાર કરો 

a) માલસામાનની વ્યક્તિગત રીતે તપાસ કરીને અથવા નમૂના અથવા નમૂનાના આધારે અથવા વર્ણન અથવા બ્રાન્ડ નામના આધારે ખરીદી કરી શકાય છે. વેચાણની પદ્ધતિઓનો ઉલ્લેખ કરો જેમાં ભાડાની ખરીદીના આધારે વેચાણનો સમાવેશ થાય છે. (પાઠ 12 જુઓ) 

જવાબ:- અહીં **"વેચાણની પદ્ધતિઓ, ભાડે ખરીદીના આધારે વેચાણ સહિત" પર એક પ્રોજેક્ટ છે:

**પ્રોજેક્ટ શીર્ષક: વ્યવસાયિક વ્યવહારોમાં વેચાણની પદ્ધતિઓ**

**પરિચય:**

વ્યવસાયિક વ્યવહારોમાં, માલ વિવિધ રીતે ખરીદી શકાય છે. પસંદ કરેલી પદ્ધતિ ઉત્પાદનની પ્રકૃતિ, ખરીદનારની પસંદગીઓ અને વેચનારની નીતિઓ જેવા પરિબળો પર આધારિત છે. આ પ્રોજેક્ટ વેચાણની વિવિધ પદ્ધતિઓની શોધ કરે છે, જેમાં ભાડે ખરીદીના આધારે વેચાણનો સમાવેશ થાય છે, જે ગ્રાહકોને સુગમતા પ્રદાન કરે છે.

 **વેચાણની પદ્ધતિઓ:**

1. **નિરીક્ષણ દ્વારા વેચાણ:**

   - આ પદ્ધતિમાં ખરીદનાર ખરીદી કરતા પહેલા સામાનની ભૌતિક રીતે તપાસ કરે છે. આનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, મશીનરી અથવા વાહનો જેવા ઉત્પાદનો માટે થાય છે જ્યાં ખરીદતા પહેલા ગુણવત્તા અને સ્થિતિની પુષ્ટિ કરવી આવશ્યક છે.

   - **ફાયદા**: ખરીદદાર ગુણવત્તા સુનિશ્ચિત કરીને, ઉત્પાદન જાતે જ જોઈ શકે છે.

   - **ગેરફાયદાઓ**: ખરીદનાર માટે મોટા અથવા જથ્થાબંધ ઉત્પાદનોનું નિરીક્ષણ કરવું હંમેશા શક્ય ન હોઈ શકે.

2. **નમૂના દ્વારા વેચાણ:**

   - અહીં, ખરીદનાર ઉત્પાદનના નમૂનાના આધારે માલ ખરીદે છે. નમૂના સમગ્ર લોટના પ્રતિનિધિત્વ તરીકે કામ કરે છે, અને ખરીદનાર અપેક્ષા રાખે છે કે બલ્ક માલ સમાન ગુણવત્તાનો હોય.

   - **ફાયદા**: કાપડ, ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓ અથવા કાચો માલ જેવી જથ્થાબંધ ખરીદી માટે આદર્શ.

   - **ગેરફાયદાઓ**: એક જોખમ છે કે વાસ્તવિક ઉત્પાદન નમૂનાથી અલગ હોઈ શકે છે.

3. **વર્ણન દ્વારા વેચાણ:**

   - વિક્રેતા દ્વારા આપવામાં આવેલા વિગતવાર વર્ણનના આધારે માલ વેચવામાં આવે છે. જ્યારે પુસ્તકો, સૉફ્ટવેર અથવા ઑનલાઈન ઉત્પાદનો જેવા ઉત્પાદનો ભૌતિક રીતે નિરીક્ષણ માટે ઉપલબ્ધ ન હોય ત્યારે આ સામાન્ય છે.

   - **ફાયદા**: અમૂર્ત અથવા નિરીક્ષણ કરવા મુશ્કેલ ઉત્પાદનો ખરીદવા માટે અનુકૂળ.

   - **ગેરફાયદા**: ખરીદનાર ઉત્પાદન પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી તેની ચકાસણી કરી શકતો નથી, જે અપેક્ષાઓ પૂરી ન કરે તો અસંતોષ તરફ દોરી શકે છે.

4. **બ્રાંડ નામ દ્વારા વેચાણ:**

   - ઉત્પાદનો તેમના માન્ય બ્રાન્ડ નામના આધારે વેચવામાં આવે છે, જ્યાં બ્રાન્ડ ચોક્કસ સ્તરની ગુણવત્તા અથવા વિશ્વાસપાત્રતા સાથે સંકળાયેલી હોય છે. આ પદ્ધતિ કપડાં, સૌંદર્ય પ્રસાધનો અને ગેજેટ્સ જેવી વસ્તુઓ માટે સામાન્ય છે.

   - **ફાયદા**: ગ્રાહકો સ્થાપિત બ્રાન્ડ્સ પર વિશ્વાસ કરે છે, જે ખરીદીના નિર્ણયને ઝડપી બનાવી શકે છે.

   - **ગેરફાયદા**: તે ગ્રાહકો માટે પસંદગીઓને મર્યાદિત કરી શકે છે જેઓ વિકલ્પો અથવા વધુ સારી કિંમતો શોધી રહ્યા છે.

5. **ભાડાની ખરીદીના આધારે વેચાણ:**

   - હાયર પરચેઝ સેલમાં, ખરીદદાર પ્રોડક્ટનો ઉપયોગ કરતી વખતે સમયાંતરે હપ્તામાં માલ માટે ચૂકવણી કરે છે. સંપૂર્ણ ચુકવણી કર્યા પછી જ ઉત્પાદનની માલિકી ખરીદનારને ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે.

   - **ફાયદા**: ગ્રાહકોને સંપૂર્ણ કિંમત ચૂકવ્યા વિના કાર, ઉપકરણો અથવા ફર્નિચર જેવી મોંઘી વસ્તુઓ ખરીદવાની મંજૂરી આપે છે.

   - **ગેરફાયદા**: ખરીદનારને વ્યાજ અથવા વધારાના શુલ્કને કારણે વધુ ચૂકવણી કરવી પડી શકે છે. ઉપરાંત, ચૂકવણી કરવામાં નિષ્ફળતાના પરિણામે ઉત્પાદન ફરીથી કબજે કરવામાં આવી શકે છે.

b) કોઈપણ ચાર વસ્તુઓની યાદી બનાવો જેનું ઉત્પાદન ચોક્કસ સિઝનમાં થાય છે પરંતુ આખા વર્ષ દરમિયાન ઉપયોગમાં લેવાય છે અને આ વસ્તુઓને સંગ્રહિત કરવા માટે વેરહાઉસિંગની જરૂરિયાત અને મહત્વની ચર્ચા કરો. (પાઠ 21 જુઓ)

જવાબ:-  **ચોક્કસ સીઝનમાં ઉત્પાદિત પરંતુ આખા વર્ષ દરમિયાન વપરાતી ચાર વસ્તુઓની યાદી:**

1. **ઘઉં**: મુખ્યત્વે શિયાળાની ઋતુમાં ઉત્પાદિત, ઘઉંનો ઉપયોગ આખું વર્ષ લોટ અને વિવિધ ખાદ્ય ઉત્પાદનો બનાવવા માટે થાય છે.

   

2. **કેરી**: સામાન્ય રીતે ઉનાળામાં કેરીની લણણી કરવામાં આવે છે, પરંતુ તેનો ઉપયોગ જ્યુસ, અથાણું અને સૂકી કેરી જેવા ઉત્પાદનોમાં વર્ષભર થાય છે.

3. **સફરજન**: મુખ્યત્વે પાનખરમાં લણણી કરવામાં આવે છે, સફરજન આખા વર્ષ દરમિયાન તાજા, રસ અથવા તૈયાર જેવા વિવિધ સ્વરૂપોમાં ખવાય છે.

4. **શેરડી**: ચોમાસા અને શિયાળાની ઋતુમાં ઉગાડવામાં આવતી શેરડીનો ઉપયોગ ખાંડ અને અન્ય આડપેદાશોના ઉત્પાદન માટે વર્ષભર થાય છે.

---

**આ વસ્તુઓનો સંગ્રહ કરવા માટે વેરહાઉસીંગની જરૂરિયાત અને મહત્વ:**

1. **ગુણવત્તાની જાળવણી**: ફળો અને અનાજ જેવી ઘણી મોસમી વસ્તુઓને સમય જતાં તેમની ગુણવત્તા જાળવવા માટે યોગ્ય સંગ્રહની સ્થિતિની જરૂર હોય છે. બગાડ અટકાવવા અને તાજગી જાળવવા માટે વેરહાઉસિંગ નિયંત્રિત વાતાવરણ પૂરું પાડે છે, જેમ કે તાપમાન અને ભેજનું નિયમન.

2. **સપ્લાય ચેઈન કન્ટિન્યુટી**: વેરહાઉસ વ્યવસાયોને મોસમી ઉત્પાદનોનો મોટા જથ્થામાં સંગ્રહ કરવા અને જ્યારે માંગ વધારે હોય ત્યારે તેને છોડવામાં સક્ષમ બનાવે છે, જેથી ગ્રાહકોને આખા વર્ષ દરમિયાન આ વસ્તુઓની ઍક્સેસ મળી શકે. આ ઑફ-સીઝન દરમિયાન પુરવઠાની અછતને ટાળવામાં મદદ કરે છે.

3. **કિંમત કાર્યક્ષમતા**: વેરહાઉસમાં ઉત્પાદનોનો સંગ્રહ કરીને, વ્યવસાયો કાચા માલની ઑફ-સીઝન કિંમતોનો લાભ લઈ શકે છે અને ટોચની માંગના સમયગાળા દરમિયાન તેને ઊંચા ભાવે વેચી શકે છે. આ પ્રથા બજારમાં કિંમતોને સ્થિર કરવામાં મદદ કરે છે.

4. **લોજિસ્ટિકલ સપોર્ટ**: વેરહાઉસ ડિસ્ટ્રિબ્યુશન હબ તરીકે કામ કરે છે, વિવિધ બજારોમાં માલના કાર્યક્ષમ પરિવહનને મંજૂરી આપે છે, સમયસર ડિલિવરી સુનિશ્ચિત કરે છે અને સ્ટોકઆઉટ અથવા વિલંબનું જોખમ ઘટાડે છે. ફળો અને શાકભાજી જેવી નાશવંત વસ્તુઓ માટે આ ખાસ કરીને મહત્વનું છે.

આમ, વેરહાઉસિંગ એ સુનિશ્ચિત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે કે મોસમી વસ્તુઓ આખા વર્ષ દરમિયાન ઉપલબ્ધ રહે છે, તેમની ગુણવત્તા જાળવી રાખે છે અને વ્યવસાયિક કામગીરીને સમર્થન આપે છે.