ધોરણ 12મા પેઈન્ટીંગ (332) ગુજરાતી માધ્યમ સોલ્વ્ડ ફ્રી એસાઈનમેન્ટ 2024-25 (NIOS)

1. નીચેનામાંથી કોઈપણ એક પ્રશ્નનો લગભગ 40-60 શબ્દોમાં જવાબ આપો. 

a) સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિના કોઈપણ ધાતુના શિલ્પને સમજાવો કે જે અત્યાધુનિક તકનીકોનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામાં આવ્યું છે. (પાઠ-4) 

જવાબ:-   સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિમાંથી એક નોંધપાત્ર ધાતુનું શિલ્પ *બ્રોન્ઝ ડાન્સિંગ ગર્લ* છે. તે કાંસામાંથી બનેલી એક નાની, જીવન જેવી પ્રતિમા છે, જે મોહેંજો-દારોમાં મળી આવી હતી. આ શિલ્પ કાસ્ટિંગની અત્યાધુનિક તકનીકોનું પ્રદર્શન કરે છે, ખાસ કરીને લોસ્ટ-વેક્સ પદ્ધતિ. આકૃતિ વિગતવાર છે, ચહેરાના જટિલ લક્ષણો અને આકર્ષક મુદ્રા સાથે, જે સિંધુ ખીણના કારીગરોની અદ્યતન ધાતુકામની કુશળતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

b) ગાંધાર કાળની શિલ્પ કલાની કોઈપણ બે શૈલીયુક્ત લાક્ષણિકતાઓનો ઉલ્લેખ કરો. (પાઠ 5)

જવાબ:- ગાંધાર કાળની શિલ્પ કલાની બે શૈલીયુક્ત લાક્ષણિકતાઓ છે:

1. **હેલેનિસ્ટિક પ્રભાવ**: ગાંધાર શિલ્પો ઘણીવાર ગ્રીક કલાત્મક તકનીકો પ્રદર્શિત કરે છે, જેમ કે વાસ્તવિક ડ્રેપરી, કુદરતી ચહેરાના હાવભાવ અને આદર્શ પ્રમાણ. ગ્રીક બોલતા કુશાન સામ્રાજ્ય સાથેના પ્રદેશના ઐતિહાસિક જોડાણોને કારણે આ ગ્રીક કલાના પ્રભાવને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

2. **બૌદ્ધ આઇકોનોગ્રાફી**: આ સમયગાળો બુદ્ધના તેના નિરૂપણ માટે જાણીતો છે, જ્યાં શિલ્પો ઘણીવાર તેમને માનવીય, સુગમ સ્વરૂપમાં ચિત્રિત કરે છે. આધ્યાત્મિક શાંતિ અને શાંતિપૂર્ણ અભિવ્યક્તિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને, ઉષ્ણિશા (ટોપનોટ) અને ઉર્ના (કપાળ પર ટપકું) જેવી વિશેષતાઓ શૈલીયુક્ત હતી.

2 નીચેનામાંથી કોઈપણ એક પ્રશ્નનો લગભગ 40-60 શબ્દોમાં જવાબ આપો.

a) શા માટે એવું કહેવાય છે કે ગંગાની ખીણ કલા ઉત્પાદનનું મહત્વનું કેન્દ્ર મથુરા હતું? (પાઠ-5)

જવાબ:-   મથુરા તેની સમૃદ્ધ કલાત્મક વારસો અને અગ્રણી સાંસ્કૃતિક કેન્દ્ર તરીકેની ભૂમિકાને કારણે ગંગાની ખીણમાં કલા ઉત્પાદનનું મહત્વનું કેન્દ્ર માનવામાં આવે છે. તે વિશિષ્ટ શિલ્પોનું નિર્માણ કરે છે, ખાસ કરીને બુદ્ધની, અને તેના વિગતવાર રાહત કાર્ય અને રેતીના પથ્થરમાંથી બનાવેલી ઝીણી ઝીણી મૂર્તિઓ માટે જાણીતું છે. કુશાન કાળ દરમિયાન આ શહેર ધાર્મિક અને કલાત્મક બંને વિકાસ માટેનું મુખ્ય સ્થળ હતું, જેના કારણે મથુરા કલાની શાળાનો વિકાસ થયો.

b) મુઘલ કાળમાં મુઘલ શાસકોના શાસનમાં વિકસેલી ચિત્રોની શૈલી કેવી હતી? (પાઠ-7)

જવાબ:-  મુઘલ કાળ દરમિયાન, ચિત્રકળાની શૈલી જે વિકાસ પામી તે ફારસી, ભારતીય અને મધ્ય એશિયાઈ પ્રભાવોના મિશ્રણ દ્વારા દર્શાવવામાં આવી હતી. મુઘલ ચિત્રો તેમના વિગતવાર ધ્યાન, ગતિશીલ રંગો અને વિષયોના વાસ્તવિક ચિત્રણ માટે જાણીતા હતા. તેઓ ઘણીવાર શાહી દરબારો, યુદ્ધના દ્રશ્યો, પ્રકૃતિ અને ચિત્રો દર્શાવતા હતા. જટિલ પેટર્ન બનાવવા માટે કલાકારોએ સુંદર બ્રશવર્કનો ઉપયોગ કર્યો હતો, અને પેઇન્ટિંગ્સ ઘણીવાર સોના અને લેપિસ લાઝુલીથી સમૃદ્ધ કરવામાં આવતી હતી. મુઘલ શૈલીમાં ભવ્યતા, સુઘડતા અને સંસ્કારિતાની ભાવના પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો.

3. નીચેનામાંથી કોઈપણ એક પ્રશ્નનો લગભગ 40-60 શબ્દોમાં જવાબ આપો.

a) અકબરી પીરિયડ પેઈન્ટીંગ અને જહાંગીર પીરિયડ પેઈન્ટીંગ વચ્ચેના કોઈપણ બે તફાવતો દરેક એક ઉદાહરણ સાથે લખો. (પાઠ 7)

જવાબ:- અકબરી અને જહાંગીર સમયના ચિત્રો વચ્ચેના બે મુખ્ય તફાવતો છે:

1. **શૈલી અને પ્રભાવ**: અકબરી ચિત્રો વધુ ઔપચારિક હતા, જે ફારસી કલાથી પ્રભાવિત હતા અને ઐતિહાસિક અને દરબારી વિષયો પર કેન્દ્રિત હતા. ઉદાહરણ: *અકબર ઘોડાનું નિરીક્ષણ કરતો*.

2. **વાસ્તવિકતા અને વિગત**: જહાંગીરના ચિત્રો વધુ પ્રાકૃતિક હતા, જેમાં વ્યક્તિગત પોટ્રેટ અને પ્રકૃતિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું હતું. ઉદાહરણ: *જહાંગીર રાજાઓ કરતાં સુફી શેખને પસંદ કરે છે*, જે ઉત્કૃષ્ટ વિગત અને પ્રતીકવાદ દર્શાવે છે.

b) 'જોકે તમામ દક્ષિણ ભારતીય પેઇન્ટિંગ શૈલીઓ તેમની ઓળખ ધરાવે છે જે તેમને એકસાથે લાવે છે', કોઈપણ બે ઓળખનો ઉલ્લેખ કરો. (પાઠ 9)

જવાબ:- વિવિધ દક્ષિણ ભારતીય પેઇન્ટિંગ શૈલીઓને એકસાથે લાવે છે તે બે ઓળખ છે:

1. **ધાર્મિક થીમ્સ**: દક્ષિણ ભારતીય ચિત્રોમાં ધાર્મિક પ્રતીકવાદ પર મજબૂત ભાર સાથે, ઘણીવાર હિન્દુ દેવતાઓ, દંતકથાઓ અને પૌરાણિક દ્રશ્યો દર્શાવવામાં આવ્યા છે. આ મંદિરો અને ભીંતચિત્રોમાં દેવી-દેવતાઓના જીવંત નિરૂપણમાં જોવા મળે છે.

2. **બ્રાઈટ કલર્સ અને ડેકોરેટિવ ડિટેલ્સનો ઉપયોગ**: દક્ષિણ ભારતીય પેઈન્ટિંગ્સ તેમની સમૃદ્ધ કલર પેલેટ, જટિલ વિગતો અને ડેકોરેટિવ પેટર્ન માટે જાણીતી છે. આ લાક્ષણિકતાઓ તંજોર અને મૈસૂર પેઇન્ટિંગ્સ જેવી શૈલીમાં દેખાય છે, જ્યાં સામાન્ય રીતે સોનાના વરખ અને ઝીણા બ્રશવર્કનો ઉપયોગ થાય છે.

4. નીચેનામાંથી કોઈપણ એક પ્રશ્નનો લગભગ 100-150 શબ્દોમાં જવાબ આપો

a) વર્ણન કરો કે ડેક્કન શૈલી મુઘલ શૈલીની સમાન હતી અને તેમાં ફારસી ગીતાનો સુંદર સંયોજન હતો. (પાઠ 5)  

જવાબ:- ડેક્કન સલ્તનત (જેમ કે બીજાપુર, ગોલકોંડા અને અહમદનગર) ના દરબારોમાં ઉભરી આવેલી ચિત્રની ડેક્કન શૈલી, તેના પર્શિયન પ્રભાવોના અનોખા સંમિશ્રણને કારણે ઘણા લોકો મુઘલ શૈલી જેટલી જ નોંધપાત્ર ગણાય છે. સ્વદેશી ભારતીય તત્વો સાથે. જ્યારે મુઘલ કલા તેની ભવ્યતા, ચોકસાઈ અને ઔપચારિકતા માટે જાણીતી છે, ત્યારે ડેક્કન શૈલી વધુ પ્રવાહી, ગીતાત્મક અને અભિવ્યક્ત હોવાને કારણે પોતાને અલગ પાડે છે. તે ફારસી લઘુચિત્ર પેઇન્ટિંગના નાજુક, ગીતાત્મક ગુણોને અસરકારક રીતે જોડે છે, ખાસ કરીને વાઇબ્રન્ટ રંગો, જટિલ પેટર્ન અને વિગતવાર લેન્ડસ્કેપ્સના ઉપયોગમાં સ્થાનિક ભારતીય થીમ્સ અને સૌંદર્ય શાસ્ત્ર સાથે. 

ડેક્કન પેઈન્ટિંગ્સમાં ઘણીવાર દરબારી જીવન, લડાઈઓ અને શાહી ચિત્રો દર્શાવવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ નરમ અને વધુ સુશોભન અભિગમ સાથે. આ ચિત્રોમાંના આકૃતિઓ વધુ કઠોર અને ઔપચારિક મુઘલ ચિત્રોથી વિપરીત, આકર્ષક મુદ્રાઓ અને ચળવળની ભાવના સાથે દર્શાવવામાં આવી છે. ફાઇન બ્રશવર્ક અને રોમેન્ટિક અથવા કાવ્યાત્મક થીમ્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા જેવા ફારસી સૌંદર્ય શાસ્ત્રના પ્રભાવે, ડેક્કન શૈલીમાં ગીતાત્મક સૌંદર્યની ભાવના ઉમેરી, તેને પોતાની રીતે એક અનન્ય અને અત્યાધુનિક કલા સ્વરૂપ બનાવ્યું.

(b) પેઇન્ટિંગમાં ઉપયોગમાં લેવાતી વખતે કોઈપણ ચાર સૂકા માધ્યમ અને ભીના માધ્યમની કલાત્મક વિશેષતાઓ વિશે લખો. (પાઠ 4) 

જવાબ:- **પેઈન્ટીંગમાં શુષ્ક માધ્યમની કલાત્મક વિશેષતાઓ:**

1. **ટેક્સચર અને વિગતો**: સૂકા માધ્યમો, જેમ કે પેન્સિલો, ચારકોલ અને પેસ્ટલ્સ, ફાઈન લાઈન્સ અને વિગતવાર કામ માટે પરવાનગી આપે છે. કલાકારો વિવિધ દબાણ અને સ્તરીકરણ સામગ્રી દ્વારા ટેક્સચર બનાવી શકે છે, વધુ સારી વિગતો પર વધુ નિયંત્રણ ઓફર કરે છે.

2. **મિશ્રણક્ષમતા**: પેસ્ટલ્સ જેવા કેટલાક શુષ્ક માધ્યમોને રંગો વચ્ચે નરમ સંક્રમણ બનાવવા માટે સરળતાથી ભેળવી શકાય છે, જો કે તે ભીના માધ્યમો જેટલા પ્રવાહી રીતે ભળતા નથી. આ વધુ સૂક્ષ્મ, કાર્બનિક અસરો માટે પરવાનગી આપે છે.

3. **પોર્ટેબિલિટી**: શુષ્ક માધ્યમો હેન્ડલ કરવામાં સરળ છે અને તેને થોડી તૈયારીની જરૂર પડે છે. કલાકારો પાણી અથવા બ્રશ જેવા વધારાના સાધનોની જરૂર વગર કામ બનાવી શકે છે, જે તેમને સ્કેચિંગ અથવા ચાલતા-જતા ડ્રોઇંગ માટે અનુકૂળ બનાવે છે.

4. **ટકાઉતા**: શુષ્ક માધ્યમો, જેમ કે ચારકોલ અને ગ્રેફાઇટ, જ્યાં સુધી નિશ્ચિત ન હોય ત્યાં સુધી તે ઘણીવાર સ્મજ-પ્રોન હોય છે, પરંતુ તે સમય જતાં ઝાંખા પડ્યા વિના દીર્ધાયુષ્ય પ્રદાન કરે છે, ખાસ કરીને જ્યારે યોગ્ય રીતે સંગ્રહિત કરવામાં આવે છે.

**પેઈન્ટીંગમાં ભીના માધ્યમની કલાત્મક વિશેષતાઓ:**

1. **વાઇબ્રન્ટ કલર્સ**: વોટર કલર્સ, ઓઇલ અને એક્રેલિક જેવા ભીના માધ્યમો સમૃદ્ધ, તીવ્ર રંગો માટે પરવાનગી આપે છે જેને સ્તરવાળી અને સરળતાથી મિશ્રિત કરી શકાય છે. અર્ધપારદર્શક ધોવાથી લઈને અપારદર્શક એપ્લિકેશન સુધી વિવિધ અસરો પ્રાપ્ત કરવા માટે માધ્યમને પાતળું અથવા જાડું કરી શકાય છે.

2. **સંમિશ્રણ અને મિશ્રણ**: ભીના માધ્યમો કેનવાસ અથવા પેલેટ પર રંગોને મિશ્રિત કરવાની ક્ષમતા પ્રદાન કરે છે, સરળ સંક્રમણો અને ઢાળ બનાવે છે. આ સંમિશ્રણ ક્ષમતા પેઇન્ટિંગ્સમાં ઊંડાણ અને પરિમાણ બનાવવા માટે નિર્ણાયક છે.

3. **પારદર્શકતા અને અસ્પષ્ટતા**: વોટરકલર્સ તેમના પારદર્શક ગુણો માટે જાણીતા છે, જે કાગળના સફેદ રંગને બતાવવાની મંજૂરી આપે છે. બીજી તરફ, ટેક્સચર અને કવરેજની વિવિધ અસરો પ્રાપ્ત કરવા માટે તેલ અને એક્રેલિકને જાડા (ઇમ્પાસ્ટો) અથવા પાતળા કરી શકાય છે.

4. **સમય અને સૂકવવા**: તેલ જેવા ભીના માધ્યમોને સૂકવવામાં વધુ સમય લાગે છે, જે કલાકારોને લાંબા સમય સુધી પેઇન્ટ સાથે કામ કરવા, મિશ્રણ અને રચનાને ફરીથી કામ કરવાની મંજૂરી આપે છે. જોકે, એક્રેલિક્સ ઝડપથી સુકાઈ જાય છે, જે ઝડપી પેસિંગ પેઇન્ટિંગને પ્રોત્સાહિત કરે છે. 

5. નીચેનામાંથી કોઈપણ એક પ્રશ્નનો લગભગ 100-150 શબ્દોમાં જવાબ આપો. 

a) સમજાવો કે પેઈન્ટીંગ 'ચાંદ બીબી હોકિંગ' એ ડેક્કાની ચિત્રોમાં લોકપ્રિય થીમનું ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. (પાઠ 9)

જવાબ:-   *ચાંદ બીબી હોકિંગ* પેઇન્ટિંગ એ ડેક્કાની પેઇન્ટિંગમાં લોકપ્રિય થીમનું ઉત્તમ ઉદાહરણ છે, જે ડેક્કન સલ્તનતના દરબારી જીવન અને સાંસ્કૃતિક સમૃદ્ધિને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ આર્ટવર્કમાં બીજાપુર અને અહમદનગરની રાણી ચાંદ બીબી, હોકિંગની શાહી પ્રવૃત્તિમાં રોકાયેલી, ભદ્ર વર્ગનો પ્રિય મનોરંજન દર્શાવે છે. આ થીમ સામાન્ય રીતે ડેક્કન પેઇન્ટિંગ્સમાં દર્શાવવામાં આવી હતી, જેમાં શાસકોની અભિજાત્યપણુ, કૃપા અને શક્તિ અને તેમની દરબારી પરંપરાઓ પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો.

ડેક્કન શૈલી તેની જટિલ વિગતો, ગતિશીલ રંગો અને આકૃતિઓના પ્રવાહી નિરૂપણ માટે જાણીતી છે, અને *ચાંદ બીબી હોકિંગ* આ લાક્ષણિકતાઓને મૂર્ત બનાવે છે. રાણીને ગતિશીલ અને ભવ્ય દંભમાં દર્શાવવામાં આવી છે, જે તેની ઉમદા સ્થિતિ અને સત્તાને દર્શાવે છે. પૃષ્ઠભૂમિમાં લીલાછમ લેન્ડસ્કેપ્સ અને સુશોભન તત્વો છે જે ડેક્કન શાળાની લાક્ષણિકતા છે. કપડાં, ઘરેણાં અને બાજ જેવા પ્રાણીઓની સાવચેતીપૂર્વક પ્રસ્તુતિ માટે પેઇન્ટિંગનું ધ્યાન રાજવી જીવન અને પ્રકૃતિની ઉજવણી કરતી વિગતવાર, સુશોભન કલા માટે પ્રદેશના આકર્ષણને હાઇલાઇટ કરે છે, જે તેને ડેક્કાની કોર્ટની પેઇન્ટિંગનું એક ઉત્કૃષ્ટ ઉદાહરણ બનાવે છે.

b) મુગલ પેઈન્ટીંગની કોઈપણ ચાર વિશેષતાઓ લખો. (પાઠ 7)

જવાબ:- મુઘલ પેઇન્ટિંગની ચાર વિશેષતાઓ છે:

1. **વાસ્તવવાદ અને પ્રાકૃતિકતા**: મુઘલ ચિત્રો માનવ આકૃતિઓ, પ્રાણીઓ અને પ્રકૃતિના વિગતવાર અને વાસ્તવિક ચિત્રણ પર ધ્યાન આપવા માટે જાણીતા છે. કલાકારોએ ચહેરાના હાવભાવ, કપડાં અને જટિલ પૃષ્ઠભૂમિ જેવા કુદરતી લક્ષણો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું.

2. **રંગનો સમૃદ્ધ ઉપયોગ**: મુઘલ ચિત્રકારોએ વાઇબ્રન્ટ અને સમૃદ્ધ રંગોનો ઉપયોગ કર્યો હતો, જે ઘણીવાર કુદરતી રંગદ્રવ્યમાંથી મેળવે છે. સોનાના પાન અને લેપિસ લાઝુલીનો ઉપયોગ સામાન્ય હતો, જે કલાકૃતિઓમાં ભવ્યતા અને લાવણ્યની ભાવના ઉમેરે છે.

3. **ફારસી અને ભારતીય શૈલીઓનું મિશ્રણ**: મુઘલ કલા ભારતીય થીમ્સ અને સૌંદર્ય શાસ્ત્ર સાથે ફારસી લઘુચિત્ર તકનીકોનું મિશ્રણ કરે છે. ફાઇન બ્રશવર્કમાં પર્સિયન પ્રભાવ દેખાય છે, જ્યારે ભારતીય તત્વો સ્થાનિક વનસ્પતિ, પ્રાણીસૃષ્ટિ અને સાંસ્કૃતિક પરંપરાઓના નિરૂપણમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે.

4. **દરબારી અને ઐતિહાસિક થીમ્સ**: મુઘલ ચિત્રોમાં ઘણીવાર શાહી દરબારના દ્રશ્યો, સમ્રાટોના ચિત્રો, યુદ્ધના દ્રશ્યો અને ઐતિહાસિક ઘટનાઓ દર્શાવવામાં આવી હતી. આ કલાકૃતિઓ મુઘલ દરબારની ભવ્યતા અને તેની સિદ્ધિઓનું પ્રતિબિંબ હતું.

6. નીચે આપેલા પ્રોજેક્ટમાંથી કોઈપણ એક પ્રોજેક્ટ તૈયાર કરો. 

a) સ્થાનિક રીતે ઉપલબ્ધ કેટલાક સૂકા રંગો જેવા કે ચોખા પાવડર, મહેંદી પાવડર, હલ્દી પાવડર, સિંદુર વગેરે એકત્રિત કરો. હવે તમારા ડ્રોઈંગ પેપર પર એક સુંદર પૂજા ચોક દોરો, આ સૂકા પાવડરથી રંગ કરો અને તેની સાથે સુંદર ડિઝાઇન બનાવો. એક ફોટોગ્રાફ લો પછી રંગીન પ્રિન્ટઆઉટ લો અને તેને તમારી પ્રોજેક્ટ ફાઇલ પર પેસ્ટ કરો. (પાઠ 13)

જવાબ:-  આ પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ કરવા માટે, આ પગલાં અનુસરો:

**જરૂરી સામગ્રી:**

- ચોખા પાવડર

- મહેંદી પાવડર (હેના પાવડર)

- હલ્દી પાવડર (હળદર પાવડર)

- સિંદુર (સિંદૂર પાવડર)

- ડ્રોઇંગ પેપર

- ગુંદર

- ફોટોગ્રાફિક ઉપકરણ (કેમેરા અથવા ફોન)

- રંગીન પ્રિન્ટઆઉટ માટે પ્રિન્ટર

**પગલાં:**

1. **વર્કસ્પેસ તૈયાર કરો**: તમારી સામગ્રીને સ્વચ્છ, સપાટ વિસ્તારમાં મૂકો. કોઈપણ ગડબડને ટાળવા માટે અખબારની શીટ અથવા નિકાલજોગ કાપડ ફેલાવો.

2. **ડિઝાઇન બનાવો**: ડ્રોઇંગ પેપરની ખાલી શીટ પર, પરંપરાગત પૂજા ચોક ડિઝાઇન દોરો. આમાં સામાન્ય રીતે જટિલ ભૌમિતિક પેટર્ન, ફ્લોરલ મોટિફ્સ અને શુભતા દર્શાવતા પ્રતીકોનો સમાવેશ થાય છે (જેમ કે કમળના ફૂલો, ઓમ પ્રતીકો વગેરે).

3. **ડિઝાઇનને રંગ આપો**:

   - સફેદ કે હળવા વિસ્તાર માટે ચોખાના પાવડરનો ઉપયોગ કરો.

   - મહેંદી પાવડરનો ઉપયોગ લીલા અથવા ભૂરા ભાગ માટે કરી શકાય છે.

   - હલ્દી પાવડર ડિઝાઇનમાં વાઇબ્રન્ટ યલો શેડ ઉમેરશે.

   - ડિઝાઈનમાં લાલ એક્સેન્ટ માટે સિંદુરનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.

   દરેક પાવડરને ડિઝાઇનના ચોક્કસ વિસ્તારોમાં કાળજીપૂર્વક લાગુ કરો, સ્વચ્છ કિનારીઓ અને સૌંદર્યલક્ષી રીતે આનંદદાયક અસરની ખાતરી કરો. તમે તેને સચોટ રીતે લાગુ કરવા માટે તમારી આંગળીઓ, નાના બ્રશ અથવા એક ચપટી પાવડરનો ઉપયોગ કરી શકો છો.

4. **ફાઇનલ ટચ**: એકવાર તમે ડિઝાઇનને રંગોથી ભરી દો, ખાતરી કરો કે બધું શુષ્ક અને સેટ છે. તમે કોઈપણ વધારાના પાવડરને દૂર કરવા માટે કાગળને હળવાશથી ટેપ કરી શકો છો જે સારી રીતે વળગી ન હોય.

5. **ડિઝાઇનનો ફોટોગ્રાફ કરો**: એકવાર તમે અંતિમ પરિણામથી સંતુષ્ટ થાઓ, પછી તમારી ડિઝાઇનનો ફોટોગ્રાફ લો. રંગો અને વિગતો પર ભાર મૂકતા, સારી લાઇટિંગમાં સંપૂર્ણ છબી કેપ્ચર કરવાની ખાતરી કરો.

6. **ફોટોગ્રાફ પ્રિન્ટ કરો**: પ્રિન્ટરનો ઉપયોગ કરીને ફોટોગ્રાફની રંગીન પ્રિન્ટઆઉટ લો.

7. **પ્રોજેક્ટ ફાઇલમાં પેસ્ટ કરો**: છેલ્લે, તમારી પ્રોજેક્ટ ફાઇલમાં રંગીન પ્રિન્ટઆઉટ પેસ્ટ કરો. તમે તેની આસપાસ કૅપ્શન્સ અથવા સમજૂતીઓ ઉમેરી શકો છો, વપરાયેલી સામગ્રી અને ડિઝાઇનના મહત્વનું વર્ણન કરી શકો છો.

આ પ્રોજેક્ટ તમારી સર્જનાત્મકતા અને પરંપરાગત કલાની સમજને પ્રદર્શિત કરશે, સાથે સાથે સ્થાનિક સામગ્રીને પણ સુંદર અને અર્થપૂર્ણ રીતે સામેલ કરશે.

b) નજીકની લાઇબ્રેરીની મુલાકાત લો અને મૌર્ય કલાનું પુસ્તક શોધો. તમને યક્ષિની, સ્ટેન્ડિંગ બુદ્ધ વગેરે જેવી પ્રખ્યાત આર્ટવર્કના ઉદાહરણો મળશે. તેનો અભ્યાસ કર્યા પછી, પેઇન્ટિંગની આવી થીમની કલ્પના કરો. શાહી કદના કાગળ લો એક સુંદર માનવ આકૃતિ દોરો અને ચિત્રના સંતુલન, લય, સંવાદિતા અને રચનાના મહત્વને ધ્યાનમાં રાખીને તેના પર રંગોનો ઉપયોગ કરો. જ્યારે ચિત્ર પૂર્ણ થાય, ત્યારે ચિત્રનું વિશ્લેષણ કરો અને પચાસ શબ્દોમાં તેના પર તમારો અભિપ્રાય આપો. (પાઠ 13)

જવાબ:- આ પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ કરવા માટે, આ પગલાં અનુસરો:

 **જરૂરી સામગ્રી:**

- શાહી કદના ડ્રોઇંગ પેપર

- સ્કેચિંગ માટે પેન્સિલો અને ઇરેઝર

- વોટર કલર્સ, પોસ્ટર કલર્સ અથવા કોઈપણ પસંદગીનું પેઇન્ટિંગ માધ્યમ

- બ્રશ, પેલેટ અને પાણી

- મૌર્ય કલાની સંદર્ભ છબીઓ (યક્ષિણી, સ્થાયી બુદ્ધ, વગેરે)

 **પગલાં:**

1. **મૌર્ય કલાનું સંશોધન અને અભ્યાસ**: નજીકની લાઇબ્રેરીની મુલાકાત લો અને મૌર્ય કલા પર પુસ્તક શોધો. *યક્ષિણી* (સ્ત્રી પ્રજનન ક્ષમતા) અને *સ્થાયી બુદ્ધ* જેવી પ્રખ્યાત આર્ટવર્ક પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો. વહેતી રેખાઓ, પ્રમાણસર માનવ આકૃતિઓ પર ધ્યાન આપો અને સંવાદિતા અને સંતુલન પર ભાર આપો, જે મૌર્ય કલાત્મક અભિવ્યક્તિ માટે કેન્દ્રિય છે.

2. **પેઈન્ટિંગ થીમની કલ્પના કરો**: તમારા અભ્યાસના આધારે, મૌર્ય શિલ્પોના ઘટકોને સમાવિષ્ટ કરતી પેઇન્ટિંગની કલ્પના કરો. તમે એવી આકૃતિ બનાવી શકો છો જે ગ્રેસ અને શાંતિને મૂર્તિમંત કરે છે, સ્ટેન્ડિંગ બુદ્ધની જેમ અથવા સંતુલન અને પ્રમાણ પર ભાર મૂકતા યક્ષિણી જેવું વધુ વિગતવાર, લયબદ્ધ ચિત્રણ.

3. **આકૃતિનું સ્કેચ કરો**: શાહી-કદના કાગળ પર, હળવાશથી માનવ આકૃતિનું સ્કેચ કરો જે તમે મૌર્ય કલામાં જોયેલા તત્વોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. મૌર્ય શિલ્પોમાં જોવા મળતા કુદરતી છતાં આદર્શ પ્રમાણને પ્રાપ્ત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો. તમે સ્થાયી મુદ્રા અથવા ગતિશીલ વલણ પસંદ કરી શકો છો જે હલનચલન દર્શાવે છે.

4. **રંગ લાગુ કરો**: એકવાર તમારું સ્કેચ પૂર્ણ થઈ જાય, પછી આકૃતિને રંગવાનું શરૂ કરો. એવા રંગોનો ઉપયોગ કરો કે જે સારી રીતે સુમેળમાં હોય, જેમ કે માટીના ટોન, મ્યૂટ ગ્રીન્સ અથવા સોનું, જે મૌર્ય કલાની શાંત છતાં શાહી ગુણવત્તાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. રંગ એપ્લિકેશનમાં સંતુલન જાળવો તેની ખાતરી કરવા માટે કે આકૃતિ કોઈપણ એક સ્વરથી વધુ પ્રભાવિત ન લાગે.

5. **ટેક્ષ્ચર અને રિધમ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો**: પેઇન્ટિંગ કરતી વખતે ટેક્સચર પર ધ્યાન આપો, કપડાં, ત્વચા અને પૃષ્ઠભૂમિને અલગ રાખો. ખાતરી કરો કે આકૃતિની મુદ્રા અને રચના દ્રશ્ય લય અને સંવાદિતા બનાવે છે.

6. **ફિનિશ્ડ પેઈન્ટીંગનું વિશ્લેષણ કરો**: તમારી પેઇન્ટિંગ પૂર્ણ કર્યા પછી, તેના દ્રશ્ય સંતુલન, લય અને એકંદર સંવાદિતા પર પ્રતિબિંબિત કરવા માટે સમય કાઢો. તમે તમારા કાર્યનું વિશ્લેષણ કેવી રીતે કરી શકો તેનું ઉદાહરણ અહીં છે:

**ઉદાહરણ વિશ્લેષણ (50 શબ્દો):**

આ પેઇન્ટિંગ મૌર્ય કલાના શાંત અને પ્રતિષ્ઠિત સ્વભાવને સફળતાપૂર્વક કેપ્ચર કરે છે. માનવ આકૃતિમાં સંતુલન, ખાસ કરીને મુદ્રામાં અને પ્રમાણ, સુમેળપૂર્ણ છે. માટીના ટોનનો ઉપયોગ શાંતિની ભાવનાને ઉત્તેજીત કરે છે. રચનાની સરળ રચના અને લયબદ્ધ પ્રવાહ શાસ્ત્રીય મૌર્ય સૌંદર્યલક્ષી સિદ્ધાંતોને પ્રતિબિંબિત કરે છે.